De heksenjacht tegen online casino’s

Het heeft jaren geduurd voordat ie er was: de Wet Koa. Toen Onetime begon, was de wet al in de maak en niemand had toen kunnen vermoeden dat het nog zo lang zou duren voordat de wet ook daadwerkelijk aangenomen werd.

En zelfs toen de wet aangenomen werd, duurde het nog enkele jaren voordat hij uitgevoerd kon gaan worden. Zoals met wel meer in dit land, is er lang geleurd met de wet om alle partijen tevreden te krijgen. Polderen noemen we dat. De christelijke partijen zijn, zoals verwacht, bijna overal op tegen.

En dus is er een wet ontstaan die in beginsel al een draak leek te worden. Niks liberaal zoals we graag bekend staan, maar betuttelend en rigide, kort door de bocht gezegd. Door zoveel te polderen en iedereen tevreden te willen houden, is er een wet ontstaan die nu, een jaar na inwerkingtreding, al volledig naar de knoppen lijkt te zijn. En voor de tegenstanders is het nog niet genoeg….

We buitelen over elkaar heen hoe slecht het is

Mijn oog valt dit weekend op een column van verslavingsdeskundige Jessica in het Parool. Zij heeft een nogal uitgesproken mening. Dat snap ik, als je bijna letterlijk kapot gegaan bent aan een verslaving.

Nu vertelt ze het verhaal van een 27-jarige studente die in korte tijd €20.000 kon storten en verspelen bij Jack's. Volgens Jessica heeft Jack's verzuimd om zorgplicht goed uit te voeren. De studente kon een stortingslimiet van 50k instellen, zonder dat daar een haan naar kraait.

Op dat vlak ben ik het deels eens met Jessica, ik heb al eens een blog geschreven over de (on)zin van stortingslimieten (en speellimieten, maar daar gaat het nu even niet over). En ik ben het er mee eens dat met name jongeren extra beschermd moeten worden. Maar we hebben het hier weliswaar over een studente, maar ze is wel 27 jaar. Dat betekent dat ze niet meer in de categorie ‘jongere' valt.

Hoever moet de zorgplicht reiken?

Bovendien, deze studente had het geld om binnen een dag €10.000 te storten, en in de dagen die volgden samen nog eens €10.000. Ze had dus de middelen om in minder dan twee weken tijd €20.000 te storten. Ik weet niet hoe het met jullie zit, maar ik had als student (ik studeerde op mijn 27e ook nog) geen 20k om vrij te besteden…

Dat zeg ik niet om de schuld bij deze studente te leggen. Maar Jessica trekt van leer tegen Jack's, dat zij hadden moeten checken of de limieten voor deze studente reëel waren. En ze hadden aan de bel moeten trekken toen ze zagen hoe veel zij stortte. Vooral omdat het van een studentenrekening kwam. Ik vraag me allereerst af: hoe moet Jack's zien wat voor rekening het is?

Aangezien ze 20k kon storten in 2 weken tijd, had ze blijkbaar de middelen. Dus al had Jack's een check gedaan, dan was er dus geld. Waar ze het aan uitgeeft, is aan haarzelf. Daar mag wat mij betreft de zorgplicht in eerste aanleg wel stoppen, mensen hebben ook een eigen verantwoordelijkheid.

En Jack's heeft contact met de dame in kwestie opgenomen. Via de mail, een doodzonde als ik het relaas van Jessica lees. Het had telefonisch gemoeten. Het account had geblokkeerd moeten worden, alle registers hadden opengetrokken moeten worden. Ik ben het ermee eens dat het opvallend is als een nieuwe speler binnen een dag 10 keer €1000 stort.

Het is Jack's ook opgevallen, want zij hebben contact gezocht. Via de mail ja. En daar is weinig mis mee. Interventies mogen, of moeten, oplopen in zwaarte. Dat kan en mag dus beginnen met een mail met daarin de vraag of de gestorte bedragen in haar comfortzone lagen en of ze de tijd en het geld had om te spelen. Verder wordt er een zelftest aangeboden en uitgelegd dat ze haar limieten aan kan passen.

Eigen verantwoordelijkheid

Deze vorm van interventie lijkt mij een goede om mee te starten. Een speler, dus ook deze volwassen vrouw van 27, heeft namelijk ook een eigen verantwoordelijkheid. Daar wordt ze in deze mail goed op gewezen. Maar voor Jessica is het niet genoeg. Die moet Jack's met naam en toenaam, en in de slip stream de complete branche, aan de digitale schandpaal nagelen.

Dit is geen interventie en geen uitvoering van de zorgplicht, zo wordt bepleit. Na twee weken is de studente €20.000 lichter en daar schrikt ze zelf van. Ze neemt contact op met Jessica en schrijft zich in in Cruks. Een goede zaak, ze neemt dus haar eigen verantwoordelijkheid.

Was het hierbij gebleven, dan was het een voorbeeld voor andere spelers: let op. Je hebt een eigen verantwoordelijkheid, klik mailtjes van aanbieders niet zomaar weg en blijf alert op je eigen gedrag.

Heksenjacht

Maar er is al eerder een heksenjacht gestart, voorgegaan door een handvol ervaringsdeskundigen als Jessica. De media duikt in haar kielzog op de verhalen en laat veelal een eenzijdig verhaal horen. Gaat het over online gokken, dan is zelden de recreatieve speler aan het woord. Nee, de tranentrekkende verhalen van (ex-)verslaafden die getriggerd worden door reclames, die worden uitgemolken. Alles voor de kijkcijfers.

Overal waar ze kunnen, laten de ervaringsdeskundigen (of zullen we ze gewoon ex-verslaafden of verslaafden in herstel noemen) horen hoe slecht het gesteld is met (online) gokken in Nederland. Jessica wendt haar contacten aan om namens deze speler contact te leggen met de CEO van Jack's.

Vervolgens neemt de studente een advocaat in de arm om een klachtenprocedure te starten tegen Jack's. De reactie van Jack's was, niet geheel verrassend, in lijn met wat ik hierboven al zei:

‘Uw cliënt is een volwassen, hoogopgeleide vrouw, die voor een bepaalde limiet heeft gekozen.’ Met andere woorden: eigen schuld, dikke bult.

Dat laatste klinkt cru, is niet gezegd door Jack's maar zo is het natuurlijk wel. Gokverslaving is iets ernstigs, net als elke andere verslaving. Ik zal de laatste zijn om dat te ontkennen. En ik geloof ook dat we met zijn allen best mogen zorgen voor de zwakkeren in de samenleving. Maar wel wanneer de verslaafde zelf ook hand in eigen boezem steekt.

In dit geval nam de studente haar verantwoordelijkheid en nam maatregelen. Chapeau daarvoor. Ik kan me echter niet aan de indruk onttrekken dat zij opgehitst is om die klachtenprocedure te starten. Ik vraag me af of ze dat uit zichzelf ook gedaan zou hebben.

Ja, 20k is veel geld, maar ze had het blijkbaar. Ze heeft er zelf voor gekozen om dit in gokken te steken, in plaats van in een auto, een wereldreis of iets anders. Dat ze daar achteraf spijt van heeft snap ik, maar is niet het probleem van Jack's. Als ik mijn hele spaargeld in het online casino stop en verlies, is dat inderdaad eigen schuld, dikke bult.

Maar voor de tegenstanders is het niet genoeg. Dus klimmen ze massaal in de pen en voor de camera om te vertellen hoe slecht de aanbieders het doen. In dit geval wordt Jack's, terwijl het verhaal nog loopt, alvast keihard aan de schandpaal genageld.

De branche gaat kapot

De heksenjacht die momenteel gaande is, is erop gericht om de branche, die nog in de kinderschoenen staat, kapot te maken voordat het zichzelf kan bewijzen. Inmiddels zijn er al tal van aanpassingen op de Wet Koa doorgevoerd.

Of het nu gaat om het zelf opgelegde reclameverbod (want als de branche zichzelf niet reguleert, dan gaat de wetgever het wel doen), het verbieden van bonus buys en spinnen met een vastgehouden spatiebalk, de zelfregulering wat betreft hoogte van de bonus (waar 711 nog niet aan meedoet): zomaar wat voorbeelden die het spelen minder leuk maken.

Maar als ze het niet doen, is de dreiging dat de wet echt onwerkbaar wordt, aanwezig. Het is niet ondenkbaar dat de wet, die nu al hiaten kent en steeds onuitvoerbaarder wordt, met rasse schreden verandert in een wet die het onmogelijk maakt om een gevarieerd legaal online aanbod van kansspelen neer te leggen.

Daar gaat je kanalisatie, daar gaat je toezicht want dan zullen steeds meer spelers (terug) uitwijken naar het illegale aanbod. Is dat dan wat we willen, die ervaringsdeskundigen die roepen hoe ruk het allemaal is? Nu wordt Jack's er aan de oren bijgetrokken, maar er had net zo goed BetCity, Circus of om het even ander online casino kunnen staan. Geen enkele aanbieder is veilig voor wat er over ze gespuid wordt.

Waarom is gokken de ‘slechtste' verslaving?

Ik heb al vaker de vergelijking getrokken met andere verslavingen, in mijn blogs en in forumbijdragen. Want er is geen haan die ernaar kraait dat ik in een straal van 100 meter rondom mijn huis op 4 (of inmiddels ‘maar' 3) plaatsen alcohol kan kopen: drie supermarkten en de Gall & Gall (die inmiddels weg is). Idem voor sigaretten.

Zelfs tegen drugs lijkt niet zo'n hetze (meer) te zijn dan tegen gokken, en dan met name online gokken. Toch hoor je de politieke tegenstanders van de wet, net als de ervaringsdeskundigen, hier vrijwel niet over. Online gokken moet kapot, de rest is bijzaak. Bijzonder…

Natuurlijk, drank en roken wordt steeds meer aan banden gelegd, maar dat is een proces dat al jaren loopt en waar elke stap best lang op zich laat wachten. Terwijl online gokken nu net iets meer dan een half jaar mag, en er elke week wel weer iets verandert in de (uitvoering van de) wet.

Aanbieders worden massaal gezien als de slechterik. Ze kunnen het niet goed doen, wat ze ook proberen. Onterecht, als je het mij vraagt. Doen ze alles goed? Dat zul je mij niet horen beweren. Maar ze doen hun best, roeien met de riemen die ze hebben. En ze doen ook heel veel goed, maar dat willen velen niet zien lijkt wel.

Het is gemakkelijker om de kansspelaanbieder, of ordinaire gokboer zoals ze genoemd worden, te zien als de bron van alle kwaad. Als de duivel. Want stel je voor dat je naar jezelf en verslaafden zou moeten kijken en moeten zeggen: ‘I f*cked up, het was allemaal mijn schuld.'

De toekomst van online gokken

Het lijkt me dat het voor aanbieders bijna geen doen meer is om aan al die regels te voldoen en een winstgevende organisatie neer te zetten. De vergunningsaanvraag in Nederland is een van de strengste ter wereld en in de uitvoering van de vergunning zitten zoveel haken en ogen dat je als aanbieder met handen en voeten gebonden bent. En dat moet dus nog strenger gaan worden als het aan de criticasters ligt.

Het zou me niet verbazen als aanbieders die nog voor een vergunning wilden gaan, af gaan haken. Dat komt de diversiteit niet ten goede. En waar doen we het voor? Voor kleine groep spelers waarvoor gokken niet langer een spel is.

Het is een beleid waar een grote groep recreatieve spelers de dupe van wordt. En wat de branche uiteindelijk zal schaden. Hoe hard en wat dat gaat betekenen? Als we zo doorgaan, is de branche nog voor de eerste verjaardag vakkundig om zeep geholpen ben ik bang. Dat is pessimistisch, en het zal vast niet zover komen. Maar de lol is er wel zo'n beetje vanaf. Hebben ze hun zin, die ‘deskundigen' die zo hard roepen. Gefeliciteerd!