Geld Bakje

Kunnen we echt niet met geld om gaan?

Anno 2019 gaat het beter met de economie dan het in jaren is gegaan. Huizenprijzen gaan door het plafond, al lijkt daar in maart 2019 toch langzaamaan een einde aan het komen te zijn. Er worden iets minder huizen verkocht én de prijzen stijgen minder hard. Wat overigens niet betekent dat we direct in een crisis storten, alleen dat de situatie zich wellicht wat begint te stabiliseren ten opzichte van de overspannen situatie die nu al een jaar of langer gaande is.

De werkloosheid is ook op een laagtepunt, er is eerder een tekort aan personeel en in sommige branches wordt gevochten om goede mensen. En toch komt Nu.nl met het nieuws dat de helft van de Nederlanders ‘geen bal' snapt van geld. Ik vond dat een bijzonder bericht, want als het goed gaat, waar komt dit nieuws dan vandaan?

OneLuckyLady Avatar geplaatst in Over knaken door OneLuckyLady
op 10 mei 2022
Geld Bakje
Santas List 1902136 1280
Sympathieke mensen kunnen minder goed met geld om gaan

Ben jij aardig? Dan heb je vast een gat in je hand

Uit Amerikaans onderzoek is gebleken dat hoe aardiger je bent, hoe groter je financiële nadeel is. Het onderzoek is geen flauw onderzoekje, nee, twee onderzoekers met beide een doctoraat achter hun naam, hebben 3 miljoen mensen onderzocht. Ze hielden daarvoor 2 online panels, een vragenlijst die nationaal (in de USA) werd uitgezet en onderzochten bankrekeninggegevens en openbaar verkrijgbare geografische gegevens. Het onderzoek duurde 25 jaar, waarbij veelal dezelfde mensen voor de gehele periode gevolgd werden.

En wat blijkt: mensen die een hartelijke en warme persoonlijkheid hebben, hebben een vorm van ‘agreeableness' oftewel gaan makkelijk mee in dingen. En deze mensen hebben meer dan anderen minder geld te besteden, minder spaargeld, zitten vaker in de financiële problemen en hebben meer schulden en leningen.

Deze mensen gaan sneller en vaker akkoord met dingen die minder goed voor henzelf zijn. Ook kennen ze minder waarde toe aan geld. En hierbij geldt: hoe lager het inkomen, hoe makkelijker men met geld om gaat. Oftewel: hoe moeilijker ze het financieel hebben.

Ze vergeleken de uitkomsten met data uit de UK die vrij beschikbaar waren, en daaruit kwam eenzelfde connectie naar boven. Steden die meer ‘agreeable' waren, hadden 50% te maken met faillissementen. Het loont dus om minder aardig en wellicht sympathiek te zijn. In ieder geval voor je eigen portemonnee.

Work 2005640 1280
De mens is over het algemeen niet gemaakt om goed met geld om te gaan

De mens is niet gemaakt voor geldzaken

In het artikel van Nu.nl zegt econoom Erica Verdegaal dat mensen in het algemeen niet goed met geld om kunnen gaan. Zij denkt dat van de Nederlanders 10% goed met geld om kan gaan. De helft, 50% snapt er niets van, en 40% redt zich aardig. Oftewel, daar gaat het prima mee maar dat kan deels berusten op meer geluk dan wijsheid. Of ze hebben gewoon genoeg geld, weinig uitgaven of weinig wensen en komen daarom niet in de problemen.

Volgens Verdegaal zijn er de twee belangrijkste redenen dat mensen niet goed met geld om kunnen gaan de volgende:

  • Mensen zijn genetisch gezien niet geschikt om met geld om te gaan. Rekenen, vooruitdenken, afgewogen keuzes maken en alsmaar calculeren, het zit gewoon niet in ons.
  • Marketing is in de afgelopen decennia geëvolueerd van de behoefte bij de mens prikkelen, tot het zo laten zien dat men geen ‘nee' meer kán zeggen.

Oftewel, we trappen massaal in de slimme marketingtrucs van bedrijven, die er wél van profiteren dat het allemaal beter gaat. Maar meer inkomen betekent voor de consument niet direct meer ‘besteedbaar' inkomen, omdat we gewoonweg teveel uitgeven. We moeten zelf uitvogelen hoe we kunnen besparen op bijvoorbeeld de energierekening. Of je teveel betaalt voor je verzekeringen, dat zul je ook zelf moeten zien te achterhalen. Daar zijn natuurlijk genoeg hulpmiddelen voor als vergelijkingssites, maar of die altijd onafhankelijk en betrouwbaar zijn?

Trouser Pockets 1439412 1280
Ook veel werkenden zijn aan het einde van de maand weer platzak

Sociaal en Cultureel Planbureau

Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau is het aantal werkenden die toch in armoede leven, anderhalf keer zo groot geworden sinds 2000. Hierbij wordt gekeken naar het basisbehoeftenbudget, hetgeen nodig is om het absolute minimum aan behoeften te kunnen betalen, en het niet-veel-maar-toereikendbudget waarbij rekening wordt gehouden met een minimum aan ontspanning en recreatie. Bij het laatste budget zitten dus kosten opgenomen die strikt gezien niet absoluut noodzakelijk zijn, zoals deelname aan een sport, kosten voor een korte vakantie, maar die wel wenselijk zijn voor een bepaalde kwaliteit van leven. Een auto en andere luxegoederen ontbreken nog steeds.

Het basisbehoeftenbudget (dus incl huur, gas/water/licht, telefonie, eten en drinken, verzekeringen en vervoer) bedraagt €1039 voor een alleenstaande en €1922 voor een gezin met 2 kinderen. Voor de sociale aspecten van het niet-veel-maar-toereikendbudget komt er nog een kleine €100 per maand bij.

Volgens ‘Armoede in kaart 2018‘ Bedroeg het aantal armen in 2013 1,2 miljoen personen op basis van het niet-veel-maar-toereikendbudget, dit was 7,6% van alle Nederlanders. Het striktere basisbehoeftenbudget leverde een aantal van 790.000 op, 4,9%. In 2016 waren die aantallen gedaald tot 980.000 (6%) en 660.000 (4%). In deze aantallen zijn eigen vermogen én schulden niet meegenomen, dit is puur gebaseerd op inkomen.

Van de armen is het grootste deel werkend. Met andere woorden: we werken 4 of 5 dagen in de week en kunnen alsnog niet rondkomen. De groep is ongeveer een derde van het totaal aantal armen. van de 700.000 volwassenen onder het niet-veel-maar-toereikendbudget in 2016 hadden 235.000 personen een betaalde baan. Hiervan waren 133.000 personen in loondienst en 101.000 zelfstandig. 22% van de armen volgens de definitie van niet-veel-maar-toereikendbudget zit in de bijstand en 15% is gepensioneerd. Van deze laatste groep is de kans het grootst dat ‘eenmaal arm, langdurig arm' waarheid blijkt te zijn.

Euro 427530 1280
Volgens het NIBUD gaat het financieel minder goed dan in 2015

NIBUD

Stichting Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting, afgekort NIBUD, helpt mensen en professionals met geldzaken. Dat ze je voor alles waarbij ze je kunnen helpen, geld vragen (en fors, een kasboekje kost in hun webshop €9,95, ik zeg, naar de Action waar je voor een euro vast een schrift of kasboek kunt kopen), dat laten we dan maar even buiten beschouwing.

Maar ook het NIBUD doet onderzoek naar hoe het gesteld is in Nederland. In hun rapport over financiële problemen in 2018 kun je lezen dat:

  • net als in 2015 nog 1 op de 5 huishoudens (1,5 miljoen) betalingsproblemen heeft
  • 50% daarvan gaat om ernstige betalingsproblemen
  • 5 tot 7% van de mensen had in 2018 te maken met loonbeslag of afsluiting van energielevering
  • in 2018 betaalde 19% wel eens de huur of hypotheek te laat
  • betalingen bij webshops en postorderbedrijven gingen wel beter: een daling van 22% in 2015 naar 12% in 2018
  • 34% van de mensen met ernstige betaalproblemen heeft geen enkele hulp
  • 50% van de mensen met ernstige betaalproblemen heeft geen professionele hulp
  • terwijl 40% denkt baat te hebben bij (professionele) hulp bij hun problemen
  • van de 700.000 huishoudens met ernstige betaalproblemen hebben zich er in 2018 slechts 95.000 gemeld bij de schuldhulpverlening
  • 2,6 miljoen huishoudens komen moeilijk rond
  • 34%, 2,4 miljoen, van de huishoudens heeft een lening of schuld (dit was nog 43% in 2012 en 2015)
  • 16% van de huishoudens, 1,1 miljoen, staat maandelijks rood

Dus er zijn punten waarop we het beter doen dan in 2012 en 2015, maar op de meeste vlakken zijn er meer problemen in Nederland. En dat is verbazingwekkend aangezien we in 2012 nog midden in de economische crisis zaten en deze in 2015 ook nog niet geheel voorbij was. En 2018 zou wat dat betreft een heel goed jaar moeten zijn.

Geld besparen?

Er zijn tig tips om te besparen. Een budgetcoach kan je daarbij helpen. Dit zullen over het algemeen mensen zijn die bij de 10% van de bevolking horen die het goed voor elkaar heeft. Veel tips zijn wellicht een open deur, maar alle kleine beetjes helpen. En wie weet helpen we hier weer iemand mee!

  • Laat kinderen kennis maken met de waarde van geld, bijvoorbeeld door het geven van zakgeld. Dit was vroeger heel normaal, ik kreeg zelfs kleedgeld op de middelbare school. Ik kreeg echt niet zomaar die dure Helly Hanssen jas, of die Nike Air Max die ik graag wilde hebben! Jong geleerd is oud gedaan
  • Hou inkomsten en uitgaven bij, liefst maandelijks maar in ieder geval een paar keer per jaar.
  • Schrap onnodige uitgaven zoals elke dag koffie buiten de deur of het halen van eten
  • Zeg eerlijk als je niet mee kan of wil naar bijvoorbeeld een etentje. Wie weet denken anderen er net zo over maar durven ze niets te zeggen
  • Stap elk jaar over van leverancier voor bijvoorbeeld energie, zorgverzekering, telefonie, internet en tv. Of zeg dat je je oriënteert over te stappen. Dit levert vaak mooie kortingen op!
  • Zet elke maand iets opzij, al is het een tientje. Een groeiende pot motiveert om er meer in te doen
  • (be)sparen vereist discipline. Denk dus elke keer als je iets wil kopen: heb ik het echt nodig? En vind ik het écht mooi?
Lees onze tips voor het bijverdienen van geld!
on air