De zeepbel top 3; is Bitcoin de nieuwste zeepbel?

Wat is een zeepbel?

Wat is een economische zeepbel precies? En waarom wordt het een zeepbel genoemd? Iedereen kent het fenomeen zeepbel. Als je genoeg lucht op de juiste snelheid toevoegt, groeit de zeepbel enorm snel. Tot het moment dat de zeepbel knapt, omdat er teveel lucht in is geblazen. PANG! Zeepbel gebarsten. Langzaam groeide de zeepbel en in een fractie van een seconde klapt de bel uit elkaar. Een zeepbel wordt trouwens ook wel een bubbel (of bubble in het Engels) genoemd.

De ontwikkeling van een zeepbel

Ook in diensten of producten kan eenzelfde soort ontwikkeling plaatsvinden. Een langere periode stijgt de prijs van een dienst, een product of een markt. Steeds meer mensen stappen in en leggen geld in, vanuit de gedachte dat het steeds meer waard gaat worden. Er blijkt geen vuiltje aan de lucht en over een langere periode lijken rendementen en prijzen eigenlijk alleen maar te stijgen. Tot het moment dat er een prijsdaling wordt ingezet, omdat mensen uitstappen en hun rendement of gestegen waarde willen verzilveren in harde euro’s of dollars. Doordat de prijs daalt, stappen in korte tijd nog meer mensen uit die bang zijn voor verdere daling. Dit zorgt voor een versnelling van de daling en binnen no-time klapt alles in elkaar en “knapt de zeepbel”.

Medals 1622902 960 720 — Top 3 zeepbellen

De zeepbel top 3

We kennen vanuit het verleden meerdere zeepbellen die geknapt zijn. Hieronder lees je de drie voorbeelden die het meest tot de verbeelding spreken en die bijna iedereen wel kent. De vergelijking tussen de Bitcoin en de tulpenmanie uit de 17e eeuw wordt het meeste gemaakt. Qua ontwikkeling van de prijs en qua product lijken die twee (al vinden de Bitcoin-believers natuurlijk van niet) behoorlijk op elkaar. Tulpenmanie staat met stip op 1, gevolgd door de dotcom-zeepbel van begin deze eeuw. De huizencrisis/bankencrisis van 2008 staat nog vers in het geheugen. Inmiddels alweer bijna 10 jaar geleden, maar ook een voorbeeld van een enorme zeepbel die knapte. Naast deze zeepbellen zijn er nog meer voorbeelden van bubbels, zoals de crisis van 1929 en zwarte maandag die alles inluidde. Voor nu houden we het echter bij de volgende drie geknapte zeepbellen.

Flowers 2611 960 720 — Een tulpenbol meer waard dan een Amsterdams grachtenpand?

Tulpenmanie uit de 17e eeuw

In de 17e eeuw ontstond er een enorme gekte rondom tulpenbollen. Je kunt het je bijna niet voorstellen, maar het hebben van een tulpenbol was hot! De tulpenhandel explodeerde en iedereen wilde tulpenbollen hebben. Door een grotere vraag dan aanbod steeg de vraag enorm. De tulpenmanie zoals dit fenomeen ook wel werd genoemd starte in 1634 en eindigde met een enorme koersval in februari 1637. Een tulpenbol kostte net voor de crash in februari van 1637 meer dan 10 jaarsalarissen. Je kon een tulpenbol ruilen voor een Amsterdams grachtenpand. Doorgerekend naar de tijd van nu zou een tulpenbol dus richting een miljoen euro gaan qua waarde.

Je kon speculeren op tulpen en zelfs tulpen die nog in de grond zaten werden al verkocht! De tulpenmanie die ook wel tulpengekte wordt genoemd is één van ’s werelds grootste zeepbellen uit de geschiedenis!

Internet 1181586 960 720 — De dotcom-bubble

Internetzeepbel, de "dotcom-bubble" ten tijde van de internethype eind jaren '90 en begin 2000

Ik hoor het mijn vader nog zeggen: beleggen is momenteel een goudmijn! Iedereen “zat in het internet” en stak zuurverdiende – toen nog guldens – in allerlei internetbedrijven. Eind jaren ’90 was dit een topinvestering gebleken. Tientallen tot honderden procenten rendement in plaats van wat procentjes op de spaarrekening. Je hoefde geen verstand van internetbedrijven te hebben. Gewoon je geld inzetten en de teller ging lopen. Hoe en waarom? Gewoon omdat bedrijven steeds meer waard leken te worden. Of dit realistisch was? Daar hadden ze het niet over.

Steeds meer particuliere beleggers stapten in. Yahoo, Google, Microsoft en andere IT-reuzen hadden de toekomst. Natuurlijk was de waarde niet gebaseerd op te verwachten rendementen, maar op basis van hoop. De zeepbel knapte toen de eerste uitstappers winst pakten en begonnen te twijfelen. In Nederland kent iedereen nog de beursgang van WorldOnline. Veel Nederlandse beleggers stapten in. De verwachtingen waren hooggespannen. Nina Brink bleek al snel uit te zijn gestapt. De koers spoot niet omhoog en twijfel sloeg toe. De achtbaan naar beneden die volgde zorgde voor een groot bloedbad. Iedereen kent wel iemand die geld heeft verdiend, maar nog veel meer heeft verloren met de internetzeepbel van begin van deze eeuw.

Bank 2907728 960 720 — Bankencrisis en diepe financiële crisis door huizenmarktzeepbel

Amerikaanse vastgoedzeepbel 2008

Huizenmarkt en de hypotheekmarkt is een markt waar enorm veel geld in omgaat. Als het hier fout gaat, dan gaat het ook echt goed fout. Dit gebeurde dan ook in 2008. Een bankencrisis en eigenlijk totale financiële crisis volgde. Een diepe wereldwijde recessie was het gevolg die eigenlijk pas weer sinds een paar jaar te boven is gekomen. Hoe kon het zover komen? Huizen werden maar duurder en duurder. In de eerste jaren van deze eeuw groeide prijzen in Nederland en Amerika met tientallen procenten per jaar.

Banken werden steeds makkelijker in het verstrekken van hypotheken. Huizen werden verkocht aan mensen die het eigenlijk niet konden betalen. Door de prijsstijging zou het echter allemaal wel goedkomen. Hypotheekpakketten werd verkocht en verhandeld. Miljarden ging er om in deze business. Totdat schuldenaren niet meer konden betalen en huizen niet meer in waarde stegen. Sterker nog; huizen werd minder waard. De financiële crisis was geboren en de huizenmarktzeepbel en bankenzeepbel was geknapt. Grote banken vielen om en/of stonden op omvallen. Het hele financiële systeem was ontwricht en overheden moesten bijspringen om totale chaos te voorkomen.

Bitcoin de volgende zeepbel?

Of Bitcoin de grootste zeepbel uit de geschiedenis wordt, dat denk ik niet. De markt voor bijvoorbeeld hypotheken is veel groter en de impact van een crash is daarmee ook veel groter. Er wordt echter nog elke dag lucht toegevoegd aan deze mogelijke nieuwe zeepbel. Als er nog maar lang genoeg opgeblazen wordt, wordt de schade bij het knappen van de zeepbel ook steeds groter. Voor nu zal de schade redelijk beperkt blijven schat ik in.