Loterijen
Loterijen, we zijn er dol op bij Onetime. Wij houden wel van een gokje wagen, en ja, zelfs ik, die bijna nooit in een casino komt, doe maandelijks mee met de kans op een mooi geldbedrag. Wat moeten we je dan nog uitleggen over loterijen? Nou, hoe ze werken, bijvoorbeeld. Waar je rekening mee moet houden (bijvoorbeeld belastingen, uitbetalingen etc). Welke loterijen er zijn. Dus dat gaan we doen :-)
Wat is een loterij?
Laten we beginnen met de letterlijke betekenis, volgens Van Dale betekent loterij:
- gelegenheid om mee te dingen naar prijzen, waarbij de winnaars door het lot worden aangewezen
Goed. En wat is het lot dan? Wederom uit Van Dale:
- voorwerp waarmee geloot wordt; deelnamebewijs in een loterij (duh….)
- het toeval, de onvoorspelbare loop van gebeurtenissen; de fortuin
Dus, een loterij is een manier om prijzen te winnen, waarbij de uitkomst onvoorspelbaar is. Het heeft niets te maken met kennis, kunde, ergens goed in zijn, maar enkel met geluk. En geluk is iets dat je eigenlijk niet af kunt dwingen (al zijn de meningen daar soms over verdeeld). Je kunt een kansberekening loslaten op hoeveel kans je hebt dat je wint. Die kansen zijn, vooral bij de grote, bekende loterijen, vaak heel klein. Daarom worden loterijen ook wel kansspelen genoemd. Een kleine prijs van een paar tientjes is nog te doen, maar de hoofdprijs, de jackpot, die zit er voor de meesten van ons niet in hoor. En toch doen we allemaal graag mee!
Meedoen aan een loterij kan via bijvoorbeeld de Staatsloterij of Postcodeloterij, de Lotto, maar ook op de kermis, bij de buurtvereniging en bij bijvoorbeeld inzamelingen voor het goede doel. Bij de een kun je miljoenen winnen en bij de ander een fles wijn, al is de kans op die fles wijn meestal een stuk groter dan de kans op die miljoenen.
Alle informatie over de twee grootste loterij aanbieders in Nederland vind je hieronder:
Waarom doen we mee met een loterij?
Als de kans dat je wint zo klein is, waarom doen we dan massaal mee aan die grote loterijen? Elk jaar worden er miljoenen Oudejaarsloten verkocht en ook maandelijks worden 3 tot 4 miljoen Staatsloten verkocht. De Postcodeloterij gaat zelfs over die 4 miljoen heen (december 2017 stond de teller op 4,3 miljoen loten). De kans dat je dus die miljoenenjackpot of Postcodekanjer wint is dus ongeveer 1 op 4 miljoen (of minder zelfs).
Om je een idee te geven hoe weinig kans dat is, hier wat vergelijkingen waarvan de kans net zo groot is als het winnen van de jackpot in de Oudejaarsloterij:
- 22 keer kop gooien achter elkaar met een munt
- geraakt worden door een vliegtuigonderdeel
- bij je eerste potje Poker een Royal Flush gedeeld krijgen (die kans is overigens 6x groter)
- getroffen worden door de bliksem
- 8 keer 6 achter elkaar gooien met een dobbelsteen
Sommige van deze zijn natuurlijk te proberen. Ik wens je vast succes ;-)
We hopen op geluk
We doen mee omdat we hopen op geluk. Op dat het ons een keer meezit en dat we wél die jackpot winnen. Want als je niet meedoet kun je alleen maar verliezen. Toch? We doen mee vanwege die droom. Wat als ik de loterij win? Wat ga ik dan doen? Dromen we daar niet allemaal (stiekem) van? Met het kopen van een lot geloven we dat deze droom een heel klein beetje dichterbij komt.
Vervolgens ‘vergeten' we vaak de maandelijkse loterijen op te zeggen. Net als we ‘vergeten' de sportschool op te zeggen. We weten dat het beter is om het te doen, maar zijn te laks om de telefoon te pakken en te bellen. Ik vermoed trouwens dat we er vooral tegenop zien om het ‘exit-gesprek‘ te moeten voeren: waarom wil je opzeggen? Maar wat als volgende maand de prijs op úw postcode valt en uw buren feest gaan vieren?
Dromen kost geld
Van elke ingelegde Euro keert een loterij gemiddeld 65 cent uit. Dat is dus een rendement van -35%. Rood staan op je bankrekening kost ‘slechts' 10 tot 15% en dat wordt duur genoemd. Nou, dan is een loterij helemaal duur dus!
Een lot kost meestal een paar euro tot een paar tientjes. Inzetten is dus voor veel mensen haalbaar
Stel, je bent 35 jaar en start met een maandelijks abonnement op de Postcodeloterij. Je doet mee met een standaard lot, dit kost €12 per maand. Wil je de straatprijsverdubbelaar (en dus winnen waar ze mee adverteren, met het standaard lot win je de helft) dan komt er €1,25 per maand bij. Je besluit dat het standaardlot goed genoeg is en zit dit abonnement uit tot je pensioen. Op dit moment zou je dan 67 zijn dus 32 jaar betalen aan de loterij. Als de prijs al die jaren gelijk blijft (wat niet te verwachten is) heb je 32x €144 ingelegd, oftewel €4600. Af en toe win je wat, maar nooit een klapper.
Uitgaande van de 65 cent per ingelegde euro heb je €3000 gewonnen, of beter gezegd, €1600 verloren. Hiervan had je een mooie reis kunnen maken. En als je je €4600 vast had gezet in een beleggingsfonds had je misschien wel 10% rendement kunnen behalen en er dus ook daadwerkelijk wat aan over gehouden.
Je hebt dus €1600 betaald voor een droom. Alleen voelt het niet als €1600 omdat het maandelijks om een relatief klein bedrag gaat. En als je het kunt missen, waarom niet?
Bang om het te missen
Deze Onetimer doet al een jaar of 10 mee met de Postcodeloterij en ook elke maand met Groepsspelen van de Staatsloterij. Ook ik ben misschien te laks om het op te zeggen, en ik heb mijn postcode na de verhuizing nooit aangepast. Voor mij is misschien de Fear of Missing Out (FOMO) de belangrijkste reden om nog steeds mee te doen. Wat als de Straatprijs op mijn postcode valt en ik mijn buren feest zie vieren? Of mijn collega's met groepsspelen een dikke prijs winnen en ik daar een beetje beteuterd naar moet kijken?
Bovendien is het best spannend om elke maand even naar de websites te gaan en te kijken of we iets gewonnen hebben! Net als met bingo of het spelen in het casino, ik betaal wat geld voor de kick van de eventuele winst.
Welke loterijen zijn er?
Een groot deel van de bekende Nederlandse loterijen zijn sinds 2016 samengevoegd onder de noemer Nederlandse Loterij. Deze groep bestaat uit 7 kansspelen:
De Nederlandse Loterij heeft 7 kansspelen
- Staatsloterij – misschien wel de bekendste loterij. Je kunt automatisch meespelen of nog losse loten kopen, digitaal of in de winkel. Elke maand een trekking en een aantal ‘specials' zoals Oudejaarsloterij, Koningsdagtrekking etc
- Lotto – kies zelf 6 cijfers en kijk of zaterdag jouw getallen uit de 45 ballen naar voren komen
- Eurojackpot – Europese loterij, hoe meer deelnemers hoe hoger de jackpot. Trekking elke vrijdag
- Miljoenenspel – elke zaterdag kans op 1 miljoen. Je koopt online loten met een letter en 5 cijfers
- Lucky Day – dagelijks spel waarbij je uit 80 cijfers jouw geluksgetal (max 10) kiest
- Krasloten – koop kaartjes (digitaal of in de winkel) en kijk wat er onder de kraslaag staat
- Toto – wedden op sportwedstrijden of evenementen
Novamedia
Naast deze kennen we nog een aantal andere loterijen in Nederland. Deze vallen ook onder 1 groep, namelijk Novamedia.
- Postcode Loterij – je speelt mee met je postcode. Naast geldprijzen hebben ze ook elke maand kleinere materiële prijzen, variërend van Ben & Jerry's ijs, Rituals cadeaus tot koffers en fietsen met het logo van de loterij erop. Deze loterij steunt met de inleg vele goede doelen, wereldwijd.
- VriendenLoterij – je speelt mee met je mobiele nummer. Naast geldprijzen worden hier ook veelvuldig auto's weggegeven. Met de inleg steun je lokale clubs en verenigingen die zich inzetten voor sport en gezondheid.
- Bankgiro Loterij – je speelt mee met je bankrekeningnummer. Met de inleg worden culturele organisaties gesteund.
De loterijen van Novamedia sturen regelmatig gouden enveloppes met (extra) winkansen voor je. Je moet natuurlijk wel gaan deelnemen (of extra loten kopen)!
Raffld
Sinds kort kennen we ook Raffld, een loterij waarbij je een experience kunt winnen in plaats van een geldbedrag. Oftewel: F*ck money. Make memories. Elke week kun je een reis of tickets winnen voor 4 personen. 50% van de prijs van je lot gaat naar een goed doel, en je mag zelf kiezen welk goed doel (geen vrije keus, je kunt uit 4 doelen kiezen).
Hoe werkt het?
Voor elke loterij heb je dus een lot nodig. Afhankelijk van welke loterij je kiest, kun je je lot op verschillende manieren kopen. Zo zijn de meeste loten voor de Nederlandse Loterij zowel digitaal als in de winkel te koop (denk aan AH, Primera maar ook tabakswinkels), dit is dan voor een eenmalige deelname. Je kunt bij de meeste ook een abonnement nemen om elke trekking mee te doen (krasloten en Toto uitgezonderd). Bij de Staatsloterij kun je een abonnement nemen om maandelijks mee te spelen bijvoorbeeld. Je kunt er dan voor kiezen om de speciale trekkingen wel of niet mee te doen.
Bij de Nederlandse Loterij kun je digitaal meespelen, eenmalig of via een abonnement
Bij de Postcode Loterij, VriendenLoterij en Bankgiro Loterij speel je altijd in abonnementsvorm mee, totdat je opzegt. Ook hier is het mogelijk om bij speciale trekkingen (extra) loten te kopen.
Bij de meeste loterijen krijg je bij elk lot een lotnummer. Wat dat nummer is verschilt per loterij, zoals bij de Postcode Loterij is het je postcode plus 3 cijfers. Bij de Staatsloterij krijg je een random nummer voorafgegaan door 2 letters, je kunt wel je eindcijfer kiezen. Krasloten hebben ook een nummer, alleen staan daar de prijzen per lot al vast. Je hoeft alleen maar te krassen en je weet of je prijs hebt.
Je wint, en dan?
Stel, je wint een prijs in een loterij. Hoewel de kansen dus klein zijn, is er wel degelijk kans dat je wint. Maar wat dan?
Als je automatisch meespeelt, via een abonnement, of je hebt loten online gekocht, dan wordt de winst op je bankrekening gestort. Bij de Nederlandse Loterij kun je er ook voor kiezen om je prijs in je wallet te laten uitbetalen, dit is je tegoed dat je kunt opnemen of waar je weer andere loten mee kunt kopen.
Voor loten gekocht in de winkel geldt dat je daar kunt laten controleren of er inderdaad een prijs op gevallen is. Maar als het een grotere prijs is, krijg je dat natuurlijk niet zomaar contant mee!
Uitbetalen Nederlandse Loterijen, gekocht in de winkel
- Staatsloterij – tot €600 wordt contact uitbetaald bij een verkooppunt. Tot €10.000 geef je door bij verkooppunt en wordt binnen 5 dagen op je rekening gestort. Boven de €10.000 moet je zelf innen bij het kantoor in Rijswijk en wordt daarna binnen 5 dagen overgemaakt. Innen kan tot een jaar na de trekking.
- Lotto, Eurojackpot, Krasloten, Toto & Lucky Day – tot €50 of €449 kun je bij het verkooppunt uit laten betalen (hoogte ligt aan het verkooppunt). Tot €5000 kun je innen door het lot aangetekend op te sturen naar de Lotto. Vanaf €5000 moet je op het kantoor komen innen.
Kansspelbelasting
Aangezien een loterij, net als spellen in het casino of poker, een kansspel is, moet er over de winst kansspelbelasting betaald worden. De belasting is in 2018 30,1% (in 2017 was dit nog 29%) en er geldt een vrijstelling van €449. Win je dus meer dan €449 dan moet er belasting betaald worden. Het maakt hierbij niet uit of de uitbetaling in goederen of in geld is. Je inleg mag je wel van je winst aftrekken.
De loterijen van Novamedia, dus de Postcode Loterij, VriendenLoterij en Bankgiro Loterij, dragen de kansspelbelasting al voor je af, de prijzen die je ontvangt zijn dus netto. Echter, de prijzen die ze communiceren zijn bruto prijzen. Van de €25.000 Straatprijs krijg je dus maar €17.500.
Aangezien de Nederlandse Loterij van de Nederlandse Staat is, zijn de prijzen die daar te winnen zijn belastingvrij. De kansspelbelasting is al betaald en de prijzen zijn dus netto. Win je 1 miljoen, dan krijg je ook 1 miljoen euro! Dit is natuurlijk wel een verschil.
Buitenlandse loterijen
Vooral in de grensgebieden gaan mensen nog wel eens de grens over om in België of Duitsland loten te kopen. En inmiddels zijn er ook websites waar je digitaal loten kunt kopen voor loterijen over de grens. De prijzen in Duitsland liggen iets hoger dan hier in Nederland, al is er van Amerikaanse praktijken (waarbij prijzen van meer dan $100 miljoen niet vreemd zijn) geen sprake. Ook in België liggen de te winnen prijzen iets hoger dan in Nederland.
Maar hou er wel rekening mee dat ook over gewonnen prijzen in het buitenland kansspelbelasting betaald moet worden! Dit geldt ook voor bedragen waar je in het buitenland al belasting over hebt betaald (zoals in Duitsland). Je bent dus zo 1/3 van je winst kwijt aan de belasting en kunt hiervoor ook nog een naheffing krijgen.
Geniet en speel met mate
Zoals geldt voor alles waarover wij hier schrijven, willen we ook hier zeggen: geniet en speel met mate. Zet geen geld in dat je niet kunt missen en ga niet gokken om geldproblemen op te lossen. Dat gezegd hebbende, de kick van het spelen is, mits op een gezonde manier, wel een hele leuke kick. En wie weet, hit je die jackpot nog wel eens!
