Alles wat je moet weten over prijzengeld
Zo midden in de zomer zijn er vele sporttoernooien waar we als passieve sporter graag massaal naar kijken. Denk aan een WK of EK voetballen (als er een zomer niet gevoetbald wordt weet de Nederlandse man ook niet zo goed wat ie met zijn tijd moet doen), maar ook aan tennistoernooien als Wimbledon en US Open. En laten we wielrennen niet vergeten met o.a. de Tour de France en de Giro d'Italia. Ook ‘onze' Max houdt ons bezig met het Formule 1, al begint dit al eerder en gaat het ook na de zomer nog door. Al deze toernooien leveren de sporters (of teams) bij winst leuke bedragen op, oftewel prijzengeld. Maar wat prijzengeld nu eigenlijk is, waar het vandaan komt en alles wat je er verder over moet weten, dat lees je hier.
Wat is prijzengeld?
Volgens de Van Dale is prijzengeld:
- bedrag dat beschikbaar is om uit te keren aan de prijswinnaars
Oftewel, het bedrag dat gewonnen wordt bij winst van een wedstrijd of toernooi. Toch dekt dit in de praktijk niet de lading. We zien namelijk dat er ook op andere fronten prijzengeld wordt uitgekeerd. Soms is deelname zelfs al genoeg om de ‘troostprijs' mee naar huis te mogen nemen, en worden er ook geldprijzen gekoppeld aan specifieke skills of uitdagingen.
Onderstaand hebben we een duidelijk overzicht van prijzengeld per sport, waarna je daar een keuze kunt maken per toernooi of evenement!
Neem bijvoorbeeld het prijzengeld in de wielerrondes, hierbij kun je met het dragen van de gele trui of bolletjestrui, of het winnen van een bergetappe, geld verdienen. Ook al rijd je dan niet in de top 10 overall, dan nog neem je een paar duizend euro mee naar huis. Bij darttoernooien staan er extra geldbedragen tegenover het gooien van een 9-darter en de hoogste check-out, om nog een voorbeeld te nemen.
Bij het WK voetbal 2018 kreeg elke ploeg die niet door de groepsfase heen kwam op het toernooi, toch al 8 miljoen dollar. Dat is bovenop de 1,5 miljoen die de FIFA al bij voorbaat aan de voetbalbonden van de deelnemende landen overmaakt als onkostenvergoeding voor de voorbereiding. Deelname aan het WK 2018 levert dus in ieder geval al 9,5 miljoen dollar op, die de KNVB dit keer dus op zijn buik kon schrijven.
Niet alleen de grote toernooien die een paar weken duren kennen prijzengeld, maar ook de competities die vrijwel het hele jaar duren leveren lekker geld op. Denk aan de Champion's League en Formule 1, of World Series of Darts.
Waarom prijzengeld?
Als ik eens kritisch kijk naar wat die sporters kunnen verdienen vraag ik me wel een beetje af: waarom is er prijzengeld en waarom zijn die bedragen zo belachelijk hoog? Zo mag de winnende ploeg van het WK voetbal 2018 38 miljoen dollar mee terug nemen. De winnaar én winnares van Wimbledon 2018 schrijft 2,25 miljoen Pond bij op de rekening. De winnaar van de Tour de France 2018 krijgt ‘maar' € 500.000 maar kan dit nog ophogen met dagzeges, bergpunten en bonussen voor dagen dat er in een bepaalde trui gereden wordt.
Elk groot tournooi is dus een potentieel miljoenenbal. De ene sport levert meer op dan de andere, en het ene toernooi heeft een grotere prijzenpot dan de andere. Maar waarom is er eigenlijk prijzengeld?
Sponsoren
Organisatoren van toernooien gaan allereerst op zoek naar sponsoren. Stel je voor dat ze zo'n evenement zelf moeten financieren…. Ja het klinkt bijna belachelijk maar zo werkt het wel. In sommige sporten wordt zelfs inschrijfgeld gevraagd aan de deelnemers, denk bijvoorbeeld aan poker. Televisiezenders die de wedstrijd(en) uit willen zenden moeten vaak diep in de buidel tasten voor de uitzendrechten.
De meeste wedstrijden en toernooien hebben dus een behoorlijke zak geld te besteden. Na aftrek van de kosten en de royale bonussen die ze zichzelf toebedelen (herinner je je Sep Blatter nog?) blijft er nog steeds heel veel geld over. Hoe groter het toernooi en hoe meer exposure, hoe hoger de uitzendrechten en sponsorgelden zijn. Dat de halve wereld dus naar het WK kijkt, betekent dat de uitzendrechten duurder en de sponsorgelden hoger zullen zijn dan tijdens een EK.
Maar, er is dus een zak geld over. En nu? Weggeven dus… Want als alles in de zakken van de bonden verdwijnt valt uiteindelijk de have wereld daarover en dat kan niet de bedoeling zijn. En grote namen zijn misschien minder genegen om mee te doen als ze er niets (extra) mee kunnen verdienen. Meedoen voor de eer lijkt voor de groten der aarde een vergeten begrip te zijn geworden. Zonder grote namen minder exposure, en dus minder inkomsten. Het lijkt mij een vicieuze cirkel die zichzelf goed in stand weet te houden.
Historie van prijzengeld
Zoals alles duurder is geworden (en onze lonen gelukkig ook zijn gestegen) in de afgelopen decennia, zo zijn ook de hoogtes van het prijzengeld en de totale prijzenpotten gestegen. Al gaat het soms wel heel hard…
Zo betaalt de FIFA in het Wk voetbal 2018 (Rusland) een totaal prijzengeld van 791 miljoen dollar uit. Bij het WK in Spanje van 1982 was de totale prijzenpot slechts 20 miljoen dollar. Dat is inderdaad iets meer dan de helft van wat de winnaar vandaag de dag mag bijschrijven!
Het prestigieuze Engelse tennistoernooi Wimbledon dat elke zomer wordt gehouden kende in 1968 een totale prijzenpot van £ 26.150. In 1983 was dat net geen miljoen Pond en in 1993 werd de 5 miljoen Pond aangetikt. Inmiddels ligt het prijzengeld voor de editie in 2018 op £ 34 miljoen. Dat is 1300 keer zoveel als 50 jaar geleden!
De Formule 1 kent niet echt prijzengeld zoals veel andere sporten dat kennen. Aan het einde van het jaar krijgen de 10 beste teams (van de 12) een mooi bedrag. De verdeling is zo ondoorzichtig dat niemand buiten het wereldje precies weet wie wat heeft gekregen. Grote teams als Ferrari krijgen, naar het schijnt, wel een vast percentage jaarlijks vanwege hun belang voor de sport. Nieuwe teams krijgen in het begin ook een vaststaand bedrag om ze op weg te helpen.
De coureurs zoals Max krijgen vanuit de organisatie verder niets, al verdienen ze natuurlijk uit sponsorgeld al meer dan genoeg. Bijzonder om hier te noemen is dat de totale ‘prijzenpot' of vergoeding dit jaar 5% gedaald is, nadat de Formule 1 is overgenomen door Liberty Media.
Verschillende sporten, verschillende prijzen
Hierboven is al een beetje duidelijk geworden dat de prijzenpot van het ene toernooi, niet dat van het andere is. Tussen de sporten onderling zijn nogal wat verschillen. Ook tussen de toernooien van dezelfde sport kan nogal verschil zitten. Helaas is het niet zo dat hoe meer inspanning, hoe meer je kunt winnen. Zomaar wat cijfers van verschillende toernooien in 2018:
| Sport | Toernooi | Hoofdprijs mannen |
|---|---|---|
| Wielrennen | Tour de France | € 500.000,00 |
| Wielrennen | Giro d'Italia | € 205.000,00 |
| Darts | PDC WK | £ 30.000,00 |
| Darts | BDO WK | £ 100.000,00 |
| Voetbal | WK | $ 38.000.000,00 |
| Voetbal | Champions League | € 16.000.000,00 |
| Golf | US Open | $ 2.160.000,00 |
| Hardlopen | Marathon Londen | £ 55.000,00 |
| Hardlopen | Marathon Dubai | $ 200.000,00 |
| Tennis | Wimbledon | £ 2.250.000,00 |
| Tennis | Roland Garros | € 2.200.000,00 |
Ondanks de verschillende valuta, die gelukkig inmiddels elkaar qua koers niet zo heel veel meer ontlopen, kun je er niet omheen dat de ene sport veel meer oplevert dan de andere. Na 42 kilometer lopen in Londen mag je blij zijn dat je een halve ton weet te bemachtigen, terwijl de winnaar van Wimbledon, om de hoek, meer dan 20x zoveel opstrijkt. Ja, die moet er langer voor spelen, dat klopt, maar toch lijkt het zo niet in verhouding. Vooral niet als je de tennissers of voetballers vergelijkt met de wielrenners…
Oneerlijkheid
Behalve tussen de sporters is er nog een groot verschil te noemen. Wie herinnert zich vorig jaar de winst van de Nederlandse dames op het EK voetbal? De oranje leeuwinnen vochten zich naar een geweldige winst, iets wat onze mannen de laatste jaren nogal af laten weten. Maar zij kregen geen miljoenen voor hun prestatie hoor! Waar de Franse mannen in 2016 voor de winst in de finale al 8 miljoen euro mochten bijschrijven, plus extra miljoenen voor elke gewonnen wedstrijd, moesten de dames het in 2017 met… Ik hou je nog even in spanning!
Het was in ieder geval fors minder. De totale prijzenpot voor de WEURO (Women's European Championship) was namelijk 8 miljoen euro. Net zo veel als de winst van de finale Frankrijk in 2017 alleen al opleverde. De winnaar van WEURO kreeg 1,2 miljoen. Zeker geen kattenpis maar natuurlijk ook niet eerlijk te noemen. De dames spelen ook gewoon 90 minuten per wedstrijd, en moeten net zo hard knokken.
Van oudsher is het prijzengeld tussen mannen en vrouwen ongelijk. What's new? We vechten namelijk ook nog steeds voor gelijke salarissen in bijvoorbeeld het bedrijfsleven. Voor sommige sporten geldt dat de vrouwen inderdaad minder hoeven te doen.
Denk aan tennis, daar moeten de mannen in een Grand Slam finale best of 5 sets spelen, dus minimaal 3 sets als één ze alledrie wint. De dames spelen best of 3, en kunnen dus na 2 sets al klaar zijn. Toch is tennis één van de eerste en enige sporten waarbij bij de meeste toernooien het prijzengeld gelijk ligt voor mannen en vrouwen. Wimbledon was daarmee in 2009 de laatste van de Grand Slams.
Prijzengeld parasporters
Als we het hebben over ongelijkheid, moeten we de parasporters niet uitvlakken. Afgelopen jaren gaan al steeds meer protest op tegen de vermeende boycot van mainstream media tegen de Paralympics, en de sporters met een beperking hebben nog heel wat te winnen op het gebied van prijzengeld.
Nemen we Wimbledon weer als voorbeeld, dan krijgt de winnaar van het rolstoel gedeelte van het toernooi slechts £ 40.000. Natuurlijk is dit gedeelte niet zo groot als de wedstrijden die op het Center Court plaatsvinden, en vinden we hier geen bekende namen als Nadal of Williams. Dus er zal minder verdiend worden met deze wedstrijden. Om dezelfde reden zal het prijzengeld voor de dubbelspelen lager liggen dan bij de singles. Maar met £ 450.000 krijgen de doubles 11x zo veel als iemand in een rolstoel. Dat is per persoon ruim 5 keer zoveel….
En voor veel sporten geldt zelfs dat er geen prijzengeld beschikbaar is voor de parasporters. In voetbal, fietsen, badminton, noem een sport waar mensen met een beperking op wereldniveau mee kunnen doen, en de meeste betalen gewoon niets uit bij winst. Blijkbaar is het zo dat als je in een rolstoel zit, een ledemaat of wat mist ofzo, de eer wel voldoende moet zijn om mee te doen.
Prijzengeld en salaris
Bij individuele sporten gaat het prijzengeld in principe direct naar de sporter. Mocht Federer wederom Wimbledon winnen in 2018 dan mag hij de 2,25 miljoen Pond (na aftrek van belastingen) dus zelf houden. Toch is dat slechts een klein deel van zijn inkomen. Hij verdient vele malen meer via sponsor- en reclamedeals met o.a. Gilette, Nike en Credit Suisse. Een tennisser heeft geen ‘vast salaris'.
Wie dat wel hebben zijn de voetballers. Het prijzengeld van bijvoorbeeld winst in de WK of EK gaat naar de voetbalbond van het land, in ons geval de KNVB, die vervolgens daar een deel van uitbetaalt en de rest voor de kosten bewaart. De Oranje Leeuwinnen kregen van de 1,2 miljoen die ze wonnen, zelf per persoon maar €25.000. Voetballers moeten het dan ook niet van de prijzengelden hebben. Zij moeten het hebben van het salaris dat ze bij een voetbalclub verdienen en natuurlijk van sponsoring en reclame-inkomsten.
Als je weet dat Messi bij Barcelona op dit moment €30 miljoen aan salaris per jaar binnenharkt, daar in 5 jaar nog eens 20 miljoen op jaarbasis aan tekengeld bij op mag tellen, en dan ook nog dik 50 miljoen aan sponsoren en reclamegeld per jaar aan zich heeft verbonden, kun je al snel tellen dat hij meer dan 100 miljoen op jaarbasis verdient. Dat Argentinië door te stranden in de achtste finale slechts 16 miljoen dollar kreeg, zal Messi dus best wel worst wezen. Hij zal toch eerder voor de eer meedoen dan voor het geld!
Olympische sporters
Voor veel olympische sporters geldt dat zij vaak een baan hebben naast hun sportcarrière. Dit is ronduit noodzakelijk omdat ze niet voldoende verdienen als topsporter, en het prijzengeld over het algemeen wel naatje is. De Spelen hebben namelijk als motto dat je wel meedoet (en wint) voor de eer en niet voor het geld. Vandaar dat Epke Zonderland nog steeds studeert om arts te worden. En al zou hij nu genoeg verdienen, hij kan straks echt niet rentenieren van zijn inkomsten door aan de rekstok te hangen!
Prijzengeld en Onetime
Wij van Onetime houden van geld, en alles wat met geld te maken heeft. Dus ook van prijzengeld. Zo houden we regelmatig op de hoogte van de prijzenpotten van grote toernooien. Hebben we er al eerder over geschreven maar zijn het jaar erop de prijzen anders? Dan houden wij je natuurlijk ook zoveel mogelijk op de hoogte. Of we laten je weten wat (ex) sporters zoal verdienen. Daarom ben je ook voor informatie over prijzengeld bij ons op de juiste plek.
